Bu bir Al-Monitor haberidir, fotoğraflar dahil tüm bileşenler olduğu gibi aktarılmıştır.
Türkiye, Biden’ın 2. demokrasi zirvesine davetli listesinden çıkarıldı
Türkiye’nin Biden yönetiminin ikinci Demokrasi Zirvesi’nden dışlanması, ülke Mayıs’ta yapılacak tarihi cumhurbaşkanlığı seçimlerine hazırlanırken geldi.
WASHINGTON – Türkiye, Biden yönetiminin yurtdışında yükselen otoriterliğe karşı koymayı ve insan haklarını desteklemeyi amaçlayan Demokrasi Zirvesi’ne davet edilen 100’den fazla ülke arasında yer almıyor.
Kosta Rika, Hollanda, Güney Kore ve Zambiya hükümetlerinin ortak ev sahipliğinde önümüzdeki hafta yapılacak üç günlük zirve, Joe Biden’ın başkanlığının ikincisi olacak. Aralık 2021’deki türünün ilk örneği toplantı gibi, bu yılki zirvede de Hindistan ve Filipinler gibi sorunlu hak sicili olan bazı ülkeler öne çıkarken neden NATO müttefikleri Türkiye ve Macaristan’ın hariç tutulduğu konusunda eleştiriler olması muhtemel.
Bir Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, ilk zirveye katılan tüm hükümetlerin bazı eklemelerle birlikte ikinci zirve için davet aldığını doğruladı ve yönetimin “hangi ülkelerin demokrasi olup olmadığını belirlemeye çalışmadığını” vurguladı.
Beyaz Saray henüz katılımcıları resmi olarak açıklamadı, ancak Ulusal Güvenlik Konseyi’nin insan hakları ve demokrasiden sorumlu üst düzey yöneticisi Rob Berschinksi, gazetecilere Türkiye’nin davetli listesinden çıkarıldığını doğruladı.
Berschinksi Türkiye’yi “ABD’nin önemli bir NATO müttefiki ve inanılmaz derecede önemli bir ortağı” olarak nitelendirdi, ancak “ABD hükümeti, ülkedeki demokrasi ve insan haklarının durumuna ilişkin değerlendirmemiz açısından oldukça netti.” dedi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara’nın ABD’de yaşayan din adamı Fethullah Gülen’in sempatizanlarını suçladığı 2016 darbe girişiminden bu yana kendisini eleştirenlere yönelik geniş kapsamlı bir baskı uyguladı.
Dışişleri Bakanlığı’nın yıllık insan hakları raporu, “muhalefet politikacıları ve eski milletvekilleri, avukatlar, gazeteciler, insan hakları aktivistleri ve ABD Misyonu’nun bir çalışanı da dahil olmak üzere on binlerce kişinin, ‘terörist’ gruplarla bağlantılı oldukları veya barışçıl meşru konuşmalar yaptıkları iddiasıyla gözaltına alınmaya devam edildiğini” ayrıntılarıyla anlatıyor.
Zirve, ABD-Türkiye ilişkilerinin Erdoğan’ın otoriter rejime kayması, Ankara’nın Moskova’ya kayması ve Suriye’deki ABD destekli Kürt savaşçılara karşı askeri harekat tehdidi de dahil olmak üzere bir dizi sorun nedeniyle gergin olduğu bir dönemde yapılıyor.
Gerginliklere ek olarak, Ankara’nın İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılma tekliflerini ayak sürümesi ve milletvekillerinin Türkiye’ye 20 milyar dolarlık potansiyel bir F-16 savaş uçağı satışını durdurduğunu belirttikleri görülüyor. Geçen hafta Erdoğan, ülkesinin sadece Finlandiya’nın üyeliği için onay sürecine başlayacağını açıkladı.
Washington Enstitüsü’nde Türkiye uzmanı olan Soner Çağaptay, kısmen Erdoğan’ın bağımsız kurumları ve medyayı konsolide etmesine atıfta bulunarak Türkiye’yi ne bir demokrasi ne de bir diktatörlük olarak nitelendirdi.
Captagay, “Bir otokratın hakimiyetine girmiş bir demokrasi ve bence bu, Türkiye’nin Macaristan ile birlikte zirveye davet edilmemesi için yeterli bir sebep” dedi.
Ancak Türkiye seneye davet alabilir. Ülkenin, Erdoğan’ın yirmi yıldır elinde tuttuğu iktidarı genişletip genişletemeyeceğini belirleyecek olan Mayıs ayı ortasında ülke çapında seçimler yapması bekleniyor. Türkiye’nin ana muhalefet ittifakı, Erdoğan’ın görevden alınması halinde otoriter politikalarının birçoğunu geri alma sözü verdi.
Çağaptay, “Türkiye, Erdoğan’ı geri püskürtmeye çalışan gerçekten güçlü bir demokratik dayanıklılığa ve hafızaya sahip, bu nedenle seçimler tam bir muamma” dedi.
Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de dahil olmak üzere bölgedeki önemli ABD ortakları gibi Türkiye de Aralık 2021 zirvesi için davetli listesinden çıkarılmıştı. Daveti alan tek Orta Doğu ülkeleri İsrail ve Irak’tı.
İsrail’in bu yılki daveti, İsrail’in tarihteki en sağcı ve dindar hükümeti olan Başbakan Binyamin Netanyahu’nun hükümetinin, eleştirmenlerin ülkenin demokrasisini baltalayacağını iddia ettiği bir yargı revizyon planını ilerletirken geldi.
Beyaz Saray’a göre Biden, Netanyahu ile yakın zamanda yaptığı bir telefon görüşmesinde “demokratik değerlerin her zaman ABD-İsrail ilişkisinin ayırt edici özelliği olduğuna ve öyle kalması gerektiğine olan inancının altını çizdi”. İnkar ettiği yolsuzluk suçlamalarıyla yargılanan Netanyahu, İsrail’de aylarca süren protestolara ve Biden yönetiminin kamuoyunda artan eleştirilerine rağmen planını geri çekmeyi reddetti.
Dünya çapında demokrasi üzerine çalışan tarafsız bir Washington düşünce kuruluşu olan Freedom House’a göre, Ortadoğu’da özgürlükler marjinal bir şekilde gelişiyor. Yıllık anketi, İsrail, Lübnan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin 2022’de siyasi haklarda veya sivil özgürlüklerde iyileşmeler gördüğünü ortaya koydu. Sadece İran ve Batı Şeria düşüş yaşadı.
Haber kaynağı: https://www.al-monitor.com/originals/2023/03/turkey-left-guest-list-bidens-2nd-democracy-summit
